#metoo en het effect hiervan

Campagne seksueel geweld

Drie oktober startte Fonds slachtofferhulp samen met het Centrum Seksueel Geweld (CSG) een landelijke campagne tegen seksueel geweld. Met het oog op het doorbreken van de taboesfeer rond seksueel geweld. En het vergroten van de aandacht hiervoor in de maatschappij. Via de Twitter volgde de één na de andere persoonlijke onthulling, met als hoogtepunt de ervaring met seksueel misbruik van Jelle Brandt Corstius. Een openhartig en moedig relaas, met als gevolg een sneeuwbaleffect op sociale media met ‘vergelijkbare’ ervaringen. Bijzonder krachtig effect dus. In deze blog zou ik graag voor de lezer eens op een rijtje willen zetten wat eigenlijk de effecten kunnen zijn van de campagne #metoo.

Wat is seksueel geweld?

Voordat we op deze vragen een zinnig antwoord kunnen formuleren, dienen we eerst helder te krijgen wat er in de campagne #metoo precies bedoeld wordt met ‘seksueel geweld’. Het CSG typeert seksueel geweld als alle seksuele, of seksueel getinte handelingen die onder dwang gebeuren. Dit lijkt een simpele definitie, maar schijn bedriegt. Seksuoloog Goedele Liekens illustreert dit treffend met een voorbeeld: “als een man zegt: ‘Je borsten komen goed uit in die bloes’, dan is dat seksisme. Maar: ‘Je ziet er goed uit’ is compleet normaal. Dat is een compliment. En een mooie vrouw even nakijken, daar is niets mis mee. Het gaat hier dus over seksuele intimidatie waarmee je een persoon uit evenwicht brengt.”

Daniela Hooghiemstra

Bovenstaande voorbeeld maakt duidelijk dat het nogal wat uitmaakt om welk gedrag het precies gaat. Seksisme is niet hetzelfde als seksueel geweld. Seksisme is discriminatie op grond van gender en stereotypen. En juist op dit punt zien we het in de media dan ook regelmatig misgaan. Tijdens de uitzending van Pauw, op dinsdag 24 oktober, veroorzaakte Daniela Hooghiemstra (historicus) een golf van verontwaardiging bij mensen. Ze schreef een artikel in de Volkskrant met de titel: ‘#Metoo kenmerkt zich door humorloos, eendimensionaal puritanisme’. De effecten van deze ongelukkige woordkeuze in dit toch al beladen debat laten zich raden. Dus juist voor historici, columnisten en journalisten geldt bij #metoo: ‘weet wat je zegt of schrijft’.

Grote kans op PTSS bij seksueel geweld

We doen er verstandig aan om te realiseren dat de impact van seksueel geweld op iemands leven, voor iemand die dit nooit heeft meegemaakt, erg moeilijk is voor te stellen. Slachtoffers van seksueel geweld kunnen hier blijvend door getraumatiseerd (PTSS) raken én depressief worden. Tegelijkertijd zien we in de praktijk vaak langdurige problemen met vertrouwen en seksualiteit in relaties. En dan hebben we het nog niet over de lichamelijke impact (SOA, ongewenste zwangerschap, beschadigingen). Daarom geef ik aan het slot van deze blog nog enige tips om gesprekken op sociale media over #metoo met wat meer respect voor de ander, te laten verlopen.

Rest ons nog de eventuele positieve- en negatieve effecten van de campagne op een rijtje te zetten. Onderstaand vinden jullie een overzicht van deze mogelijke effecten. Ik ben benieuwd hoe jullie hier zelf over denken, dus laat het me gerust even weten via Facebook of Twitter.

Positieve effecten

– Seksueel geweld wordt uit de taboesfeer gehaald. Er wordt gemakkelijker over gepraat. Mensen herkennen signalen van seksueel geweld in directe omgeving beter.

– Hierdoor krijgt het slachtoffer meer sociale steun en begrip van de directe omgeving (gezin, familie, vrienden). Kans op victim blaming (‘je vroeg er ook om’) wordt aanzienlijk verminderd.

– Meer aandacht en expertise voor seksueel geweld bij politie en justitie. Snellere herkenning en erkenning van seksueel geweld. Meer begrip/steun voor het slachtoffer bij aangifte’s.

– Meer aandacht voor onderwijs op het gebied van seksualiteit voor jongeren met het oog op ‘preventie’ van seksueel geweld.

– Groter maatschappelijk draagvlak om seksueel geweld af te keuren (sneeuwbaleffect).

– Meer gelijkheid van de seksen

Negatieve effecten

– Campagne schiet uit de voegen en wordt door het publiek niet meer serieus genomen. Alle ervaringen worden op de grote hoop gegooid. Het onderscheid tussen ‘echt’ seksueel geweld en onschuldige handelingen is verdwenen. Mensen worden #metoo moe of ridiculiseren de campagne

– Teveel aandacht voor seksueel misbruik, met als gevolg dat ‘onschuldige goed bedoelde’ opmerkingen van mannen of vrouwen geduid worden als verdacht gedrag of seksuele intimidatie. Dit kan grote gevolgen hebben voor de onderlinge verstandhouding. Immers, een beschuldiging is snel gemaakt en het etiket is in zichzelf beladen.

– Naming en schaming: ‘daders’ van seksueel geweld worden op sociale media met naam en foto getoond. Hiermee is de schade aangericht. De ervaring leert dat etiketten maar moeizaam uit de hoofden van mensen verdwijnen, ook als er niet genoeg bewijs ‘voor het etiket’ is.

– De positieve effecten van de campagne verwateren naar verloop van tijd, omdat het niet meer in het geheugen zit van mensen.

Aandachtspunten en tips

– Indien je graag een mening wil vormen over seksueel geweld, verdiep je dan eerst goed in de materie. Bestudeer het materiaal (filmpjes, artikelen) op de website van het Fonds slachtofferhulp en het CSG.

– Wees je bewust van wat je schrijft (of zegt), welke woorden je gebruikt en wat dit voor de ander kan betekenen. Zeker als er het vermoeden bestaat dat er mensen aanwezig zijn die seksueel geweld aan den lijve hebben ondervonden. Kortom, een heldere boodschap vanuit een grondhouding van empathie/begrip, zonder de ander nodeloos te kwetsen.

– Vermijd oordelen en waardeoordelen. Dus noem anderen niet achterlijk, slecht, labiel, etc. En let op dat je niet meedoet aan victim blaming, zoals: ‘het is je eigen schuld’, ‘hoe kon jou dit nou overkomen?’, ‘je vroeg erom’

– Vermijd vergelijkingen. Vergelijken van ervaringen is dodelijk. Iedere ervaring is betekenisvol voor die persoon in kwestie. De beleving staat centraal.

– Laat je niet meeslepen in ‘trolls’ en negeer deze. Dit zijn mensen die niet vanuit belangstelling meedoen aan gesprekken, maar vooral uit zijn op leedvermaak: ‘don’t feed the troll’.

Bronnen

https://www.centrumseksueelgeweld.nl

http://www.fondsslachtofferhulp.nl/

http://www.seksueelgeweld.nl

https://www.trouw.nl/samenleving/ik-ook-maar-ik-kan-het-niet-vertellen-~a339e6dc/

https://www.ad.nl/binnenland/metoo-is-begin-van-nieuwe-seksuele-revolutie~a082e6f2/

https://www.metronieuws.nl/nieuws/showbizz/2017/10/ophef-over-dwdd-metoo-gaat-echt-over-wat-anders

https://www.lindanieuws.nl/nieuws/me-too/waarom-metoo-een-punt-van-discussie-is-maar-vooral-heel-belangrijk/

https://pauw.bnnvara.nl/media/378509

https://www.volkskrant.nl/opinie/opinie-metoo-kenmerkt-zich-door-een-humorloos-eendimensionaal-puritanisme~a4523036/